Logjika racionale (llojet e logjikës)

Gustav Le Boni në veprën e tij "Psikologjia e turmave", numëron katër lloje të logjikës:
1. Logjika racionale
2. Logjika afektive
3. Logjika mistike
4. Logjika kolektive

Citime:

Zgjidhja e problematikave historike që ishin studiuar kaq gjatë ishte që atëherë e qartë. Arrita në përfundimin se përveç logjikës racionale që kushtëzon mendimin dhe që më parë konsiderohej si udhërrëfyesi ynë i vetëm, ekzistojnë forma shumë të ndryshme logjike: logjika afektive, logjika kolektive dhe logjika mistike, të cilat zakonisht mbizotërojnë arsyen dhe krijojnë impulset gjeneruese të sjelljes sonë.

Edhe pse në fillimet e tij një revolucion fetar ose politik mund të mbështetet fare mirë nga elementë racionalë, ai zhvillohet vetëm me ndihmën e elementeve mistike dhe afektive që janë absolutisht të huaja për arsyen.

Edhe pse origjina e një revolucioni mund të jetë krejtësisht racionale, ne nuk duhet të harrojmë se arsyet e përmendura në përgatitjen e tij nuk ndikojnë në turmë derisa ato të jenë shndërruar në ndjenja. Logjika racionale mund të tregojë se abuzimet duhet të shkatërrohen, por për të lëvizur turmën duhet të zgjohen shpresat e saj. Kjo mund të arrihet vetëm nga veprimi i elementeve afektive dhe mistike që i japin njeriut fuqinë për të vepruar. Në kohën e Revolucionit Francez, për shembull, logjika racionale, në duart e filozofëve, demonstroi shqetësimet e regjimit të lashtë dhe nxiti dëshirën për ta ndryshuar atë. Logjika mistike frymëzoi besimin në virtytet e një shoqërie të krijuar në të gjithë anëtarët e saj sipas parimeve të caktuara. Logjika afektive zgjidhi pasionet e kufizuara nga lidhjet e epokave dhe çoi në teprimet më të këqija. Logjika kolektive i sundonte klubet dhe asambletë dhe i shtynte anëtarët e tyre në veprime të cilat as logjika racionale, as logjika afektive dhe as mistike nuk do t'i kishte shtyrë ndonjëherë t'i kryenin.