Kritike disa hipotezave mbi ori. e shqi.

Kritike ndaj disa hipotezave mbi prejardhjen e shqiptareve

Ka hipoteza qe flasin per latinizm te plote te Ilirise( famekeqja Jirecek line), njera prej te cilave i redukton shqiptaret e palatinizuar e zonen e Matit te cilet pastaj fale bumit demografik popullojne deri edhe Peloponezin( Stadtmüller) .

Ne radhe te pare, nuk eshte e provuar se latinizimi hyri thelle ne trojet ilire,pasi psh ne shek 4 ka deshmi qe dalmatet e brendshem nuk flisnin latinisht, ndersa Jutbina, kudoqofte,kroaci apo bosnje afer sarajeves, tregon qarte se praktikoheshin zakone ilirike(te cilat i kane ruajtur pjeserisht iliret e sllavizuar te maleve boshnjake e malazeze) nga nje popullsi qe duket te kete ruajtur autonomi te gjere nen Romen.

Kjo ndarja gjuhesore e ilirise ne dy pjese, greke e latine eshte spekullim i paster i cekut Jirecek i cili ne historine e sllaveve, kerkon te justifikoje prezencen latine ne brendesi te Ilirise e tu heqe shqiptareve te qenit vendas.

Roma veteraneve u jepte toka si shperblim e me siguri nuk do u jepte toka aty ku ha dhia gure,sepse aty toka buke nuk ka, keshtu qe latinizimi i maleve ilirike si pasoje e veteraneve ilire te ushtrise romake nuk qendron.

Nga ana tjeter Perandori Justin, ungji i Justinianit dallohej se e fliste shume keq latinishten(edhe pse kishte dhjetra vjet sherbim ushtarak e ishte gjeneral) e aspak greqishten.

Kjo tregon jo vetem se latinishtja nuk ishte gjuhe amtare e Justinit,por edhe se me trupat ai nuk fliste latinisht e trupat e tij ishin me se shumti nga trojet ilire.

Pra zona fushore e Shkupit nuk fliste as latinisht e as greqisht e shkupi eshte edhe kryqezim rrugesh e zone strategjike, keshtu qe si mund te me mbushe mendjen nje llogjike qe do asimilimin e maleve te ashpra ku ha dhia gur?

Nje prove tjeter vjen po nga Eposi e kjo eshte ruajtja fanatike (ne shek 7) e paganizmit. Dime qe gjithe latinet u kristianizuan diku rreth shek 4 - 6 e po ashtu dime qe ruajtja e fese kombetare(pagane) eshte shenje e ruajtjes se identitetit.
Nese popullsia e Jutbines do ishte latine me siguri nuk do kishte ruajtur me fanatizem ne shek 7 e po ashtu nese popullsia e mevonshme do ishte kristiane e mire, nuk do kishte lene pa futur jezu krishtin ne epike, dmth ka nje vazhdueshmeri spirituale pagane prej koheve romake deri ne shek 20.

Pra eshte e papranueshme qe te kemi latinizim te maleve e mbijetese iliresh vetem ne zonen e Matit.

Po ashtu te thuash qe zbriten nga mati ne shek 11 e populluan per 2 shekuj deri ne Arte e pastaj u bene 300 mije ne peloponez ne 1451, kjo eshte thjesht perralle me mbret,pasi i bie te jete jashte cdo logjike riprodhuese te kohes ku ne 10 femije 8 vdisnin nga semundjet pa mbushur moshen e riprodhimit e sigurisht qe kjo do ishte vene re nga historianet e kohes,pa harruar se do kerkohej edhe nje aparat i ndergjegjshem asimilimi apo zhdukje te banoreve sic kishte psh Roma apo nje mentalitet asgjesues si i barbareve si dhe do ngelej ne foklorin popullor.

Ekzistenca e toponimive sllave nuk mund te shpjegohet me asimilim te sllaveve pasi ne kete menyre do ngelej nje substrat sllav ne gjuhe,sic ka ndodhur psh ne rumanisht ku rreth 40% e fjaleve jane sllave( shume po shume me pak tek vllehet ) dmth ne rumani mund te flitet per nje asimilim te sllaveve prej latineve por jo ne Shqiperi.

Po ashtu dime se sllavet i perkisnin races sllave e kjo race ne shqiperi eshte inekzistente, ka vetem pak elemente sllave(jonordik) diku aty,si psh floku qimeshellire( jobjond).

Kete sllavet e shpjegojne me genin recesiv albin, por nese shumica e popullsise do ishte albine nuk ka absolutisht gjasa sipas ligjeve te mendelit te humbase raca si shurra e peshkut ne uje.

Pra per toponimine duhet gjetur nje shpjegim jo tek shqiptarizimi i sllaveve por tek nje sedentarizim i shqiptareve brenda nje shteti sllav.
Psh Bullgaria e kishte qendren e patriarkatit ne Oher, ushtaret bullgaria i mblidhte nga te gjitha trojet,psh Bullgaria e Samuelit i kishte humbur gati te gjitha trojet bullgare dhe bazohej kryesisht ne trojet qe ne quajme Shqiperia Etnike, keshtu qe nje vendosje e ketyre ushtareve ne toka, sic bente Roma dhe Bizanti, modelet qe mori Perandoria Bullgare , mund te shpjegoje formimin e shume fshatrave te reja.

Ndersa ne kohen e Romes kishte nje identitet fisnor e vendbanime te qendrueshme ne formen e keshtjellave te vogla (latinisht opidum ne mos gaboj) kjo nuk ishte ne kohen para Bullgarise ,prandaj qendrueshmeria e nje vendbanimi ishte teper e vogel dmth te nguleshe ne nje fshat para shek 8 ishte baraz me vetevrasje. Ama ne zonen e Matit dmth lumit Mat e ne Koman, kemi qartesisht nje rezistence ndaj sllaveve e kjo besoj duhet te vije nga fakti qe as Roma nuk kishte arritur ti carmatose e te vinte administrate te qendrueshme e kete e tregon arkeologjia e historia, ne ate zone qytetet romake nuk ekzistonin.

http://hyllin.blogspot.com/