Arti i luftës - Sun Tzu

XI. The Nine Situations

1. Sun Tzu said: The art of war recognizes nine varieties of ground: (1) Dispersive ground; (2) facile ground; (3) contentious ground; (4) open ground; (5) ground of intersecting highways; (6) serious ground; (7) difficult ground; (8) hemmed-in ground; (9) desperate ground.

2. When a chieftain is fighting in his own territory, it is dispersive ground.

3. When he has penetrated into hostile territory, but to no great distance, it is facile ground.

4. Ground the possession of which imports great advantage to either side, is contentious ground.

5. Ground on which each side has liberty of movement is open ground.

6. Ground which forms the key to three contiguous states, so that he who occupies it first has most of the Empire at his command, is a ground of intersecting highways.

7. When an army has penetrated into the heart of a hostile country, leaving a number of fortified cities in its rear, it is serious ground.

8. Mountain forests, rugged steeps, marshes and fens--all country that is hard to traverse: this is difficult ground.

9. Ground which is reached through narrow gorges, and from which we can only retire by tortuous paths, so that a small number of the enemy would suffice to crush a large body of our men: this is hemmed in ground.

10. Ground on which we can only be saved from destruction by fighting without delay, is desperate ground.

11. On dispersive ground, therefore, fight not. On facile ground, halt not. On contentious ground, attack not.

12. On open ground, do not try to block the enemy's way. On the ground of intersecting highways, join hands with your allies.

13. On serious ground, gather in plunder. In difficult ground, keep steadily on the march.

14. On hemmed-in ground, resort to stratagem. On desperate ground, fight.

15. Those who were called skillful leaders of old knew how to drive a wedge between the enemy's front and rear; to prevent co-operation between his large and small divisions; to hinder the good troops from rescuing the bad, the officers from rallying their men.

16. When the enemy's men were united, they managed to keep them in disorder.

17. When it was to their advantage, they made a forward move; when otherwise, they stopped still.

18. If asked how to cope with a great host of the enemy in orderly array and on the point of marching to the attack, I should say: "Begin by seizing something which your opponent holds dear; then he will be amenable to your will."

19. Rapidity is the essence of war: take advantage of the enemy's unreadiness, make your way by unexpected routes, and attack unguarded spots.

20. The following are the principles to be observed by an invading force: The further you penetrate into a country, the greater will be the solidarity of your troops, and thus the defenders will not prevail against you.

21. Make forays in fertile country in order to supply your army with food.

22. Carefully study the well-being of your men, and do not overtax them. Concentrate your energy and hoard your strength. Keep your army continually on the move, and devise unfathomable plans.

23. Throw your soldiers into positions whence there is no escape, and they will prefer death to flight. If they will face death, there is nothing they may not achieve. Officers and men alike will put forth their uttermost strength.

24. Soldiers when in desperate straits lose the sense of fear. If there is no place of refuge, they will stand firm. If they are in hostile country, they will show a stubborn front. If there is no help for it, they will fight hard.

25. Thus, without waiting to be marshaled, the soldiers will be constantly on the qui vive; without waiting to be asked, they will do your will; without restrictions, they will be faithful; without giving orders, they can be trusted.

26. Prohibit the taking of omens, and do away with superstitious doubts. Then, until death itself comes, no calamity need be feared.

27. If our soldiers are not overburdened with money, it is not because they have a distaste for riches; if their lives are not unduly long, it is not because they are disinclined to longevity.

28. On the day they are ordered out to battle, your soldiers may weep, those sitting up bedewing their garments, and those lying down letting the tears run down their cheeks. But let them once be brought to bay, and they will display the courage of a Chu or a Kuei.

29. The skillful tactician may be likened to the shuai-jan. Now the shuai-jan is a snake that is found in the ChUng mountains. Strike at its head, and you will be attacked by its tail; strike at its tail, and you will be attacked by its head; strike at its middle, and you will be attacked by head and tail both.

30. Asked if an army can be made to imitate the shuai-jan, I should answer, Yes. For the men of Wu and the men of Yueh are enemies; yet if they are crossing a river in the same boat and are caught by a storm, they will come to each other's assistance just as the left hand helps the right.

31. Hence it is not enough to put one's trust in the tethering of horses, and the burying of chariot wheels in the ground

32. The principle on which to manage an army is to set up one standard of courage which all must reach.

33. How to make the best of both strong and weak--that is a question involving the proper use of ground.

34. Thus the skillful general conducts his army just as though he were leading a single man, willy-nilly, by the hand.

35. It is the business of a general to be quiet and thus ensure secrecy; upright and just, and thus maintain order.

36. He must be able to mystify his officers and men by false reports and appearances, and thus keep them in total ignorance.

37. By altering his arrangements and changing his plans, he keeps the enemy without definite knowledge. By shifting his camp and taking circuitous routes, he prevents the enemy from anticipating his purpose.

38. At the critical moment, the leader of an army acts like one who has climbed up a height and then kicks away the ladder behind him. He carries his men deep into hostile territory before he shows his hand.

39. He burns his boats and breaks his cooking-pots; like a shepherd driving a flock of sheep, he drives his men this way and that, and nothing knows whither he is going.

40. To muster his host and bring it into danger:--this may be termed the business of the general.

41. The different measures suited to the nine varieties of ground; the expediency of aggressive or defensive tactics; and the fundamental laws of human nature: these are things that must most certainly be studied.

42. When invading hostile territory, the general principle is, that penetrating deeply brings cohesion; penetrating but a short way means dispersion.

43. When you leave your own country behind, and take your army across neighborhood territory, you find yourself on critical ground. When there are means of communication on all four sides, the ground is one of intersecting highways.

44. When you penetrate deeply into a country, it is serious ground. When you penetrate but a little way, it is facile ground.

45. When you have the enemy's strongholds on your rear, and narrow passes in front, it is hemmed-in ground. When there is no place of refuge at all, it is desperate ground.

46. Therefore, on dispersive ground, I would inspire my men with unity of purpose. On facile ground, I would see that there is close connection between all parts of my army.

47. On contentious ground, I would hurry up my rear.

48. On open ground, I would keep a vigilant eye on my defenses. On ground of intersecting highways, I would consolidate my alliances.

49. On serious ground, I would try to ensure a continuous stream of supplies. On difficult ground, I would keep pushing on along the road.

50. On hemmed-in ground, I would block any way of retreat. On desperate ground, I would proclaim to my soldiers the hopelessness of saving their lives.

51. For it is the soldier's disposition to offer an obstinate resistance when surrounded, to fight hard when he cannot help himself, and to obey promptly when he has fallen into danger.

52. We cannot enter into alliance with neighboring princes until we are acquainted with their designs. We are not fit to lead an army on the march unless we are familiar with the face of the country--its mountains and forests, its pitfalls and precipices, its marshes and swamps. We shall be unable to turn natural advantages to account unless we make use of local guides.

53. To be ignored of any one of the following four or five principles does not befit a warlike prince.

54. When a warlike prince attacks a powerful state, his generalship shows itself in preventing the concentration of the enemy's forces. He overawes his opponents, and their allies are prevented from joining against him.

55. Hence he does not strive to ally himself with all and sundry, nor does he foster the power of other states. He carries out his own secret designs, keeping his antagonists in awe. Thus he is able to capture their cities and overthrow their kingdoms.

56. Bestow rewards without regard to rule, issue orders without regard to previous arrangements; and you will be able to handle a whole army as though you had to do with but a single man.

57. Confront your soldiers with the deed itself; never let them know your design. When the outlook is bright, bring it before their eyes; but tell them nothing when the situation is gloomy.

58. Place your army in deadly peril, and it will survive; plunge it into desperate straits, and it will come off in safety.

59. For it is precisely when a force has fallen into harm's way that is capable of striking a blow for victory.

60. Success in warfare is gained by carefully accommodating ourselves to the enemy's purpose.

61. By persistently hanging on the enemy's flank, we shall succeed in the long run in killing the commander-in-chief.

62. This is called ability to accomplish a thing by sheer cunning.

63. On the day that you take up your command, block the frontier passes, destroy the official tallies, and stop the passage of all emissaries.

64. Be stern in the council-chamber, so that you may control the situation.

65. If the enemy leaves a door open, you must rush in.

66. Forestall your opponent by seizing what he holds dear, and subtly contrive to time his arrival on the ground.

67. Walk in the path defined by rule, and accommodate yourself to the enemy until you can fight a decisive battle.

68. At first, then, exhibit the coyness of a maiden, until the enemy gives you an opening; afterwards emulate the rapidity of a running hare, and it will be too late for the enemy to oppose you.

XII. The Attack by Fire

1. Sun Tzu said: There are five ways of attacking with fire. The first is to burn soldiers in their camp; the second is to burn stores; the third is to burn baggage trains; the fourth is to burn arsenals and magazines; the fifth is to hurl dropping fire amongst the enemy.

2. In order to carry out an attack, we must have means available. The material for raising fire should always be kept in readiness.

3. There is a proper season for making attacks with fire, and special days for starting a conflagration.

4. The proper season is when the weather is very dry; the special days are those when the moon is in the constellations of the Sieve, the Wall, the Wing or the Cross-bar; for these four are all days of rising wind.

5. In attacking with fire, one should be prepared to meet five possible developments:

6. (1) When fire breaks out inside to enemy's camp, respond at once with an attack from without.

7. (2) If there is an outbreak of fire, but the enemy's soldiers remain quiet, bide your time and do not attack.

8. (3) When the force of the flames has reached its height, follow it up with an attack, if that is practicable; if not, stay where you are.

9. (4) If it is possible to make an assault with fire from without, do not wait for it to break out within, but deliver your attack at a favorable moment.

10. (5) When you start a fire, be to windward of it. Do not attack from the leeward.

11. A wind that rises in the daytime lasts long, but a night breeze soon falls.

12. In every army, the five developments connected with fire must be known, the movements of the stars calculated, and a watch kept for the proper days.

13. Hence those who use fire as an aid to the attack show intelligence; those who use water as an aid to the attack gain an accession of strength.

14. By means of water, an enemy may be intercepted, but not robbed of all his belongings.

15. Unhappy is the fate of one who tries to win his battles and succeed in his attacks without cultivating the spirit of enterprise; for the result is waste of time and general stagnation.

16. Hence the saying: The enlightened ruler lays his plans well ahead; the good general cultivates his resources.

17. Move not unless you see an advantage; use not your troops unless there is something to be gained; fight not unless the position is critical.

18. No ruler should put troops into the field merely to gratify his own spleen; no general should fight a battle simply out of pique.

19. If it is to your advantage, make a forward move; if not, stay where you are.

20. Anger may in time change to gladness; vexation may be succeeded by content.

21. But a kingdom that has once been destroyed can never come again into being; nor can the dead ever be brought back to life.

22. Hence the enlightened ruler is heedful, and the good general full of caution. This is the way to keep a country at peace and an army intact.

XIII. The Use of Spies

1. Sun Tzu said: Raising a host of a hundred thousand men and marching them great distances entails heavy loss on the people and a drain on the resources of the State. The daily expenditure will amount to a thousand ounces of silver. There will be commotion at home and abroad, and men will drop down exhausted on the highways. As many as seven hundred thousand families will be impeded in their labor.

2. Hostile armies may face each other for years, striving for the victory which is decided in a single day. This being so, to remain in ignorance of the enemy's condition simply because one grudges the outlay of a hundred ounces of silver in honors and emoluments, is the height of inhumanity.

3. One who acts thus is no leader of men, no present help to his sovereign, no master of victory.

4. Thus, what enables the wise sovereign and the good general to strike and conquer, and achieve things beyond the reach of ordinary men, is foreknowledge.

5. Now this foreknowledge cannot be elicited from spirits; it cannot be obtained inductively from experience, nor by any deductive calculation.

6. Knowledge of the enemy's dispositions can only be obtained from other men.

7. Hence the use of spies, of whom there are five classes: (1) Local spies; (2) inward spies; (3) converted spies; (4) doomed spies; (5) surviving spies.

8. When these five kinds of spy are all at work, none can discover the secret system. This is called "divine manipulation of the threads." It is the sovereign's most precious faculty.

9. Having local spies means employing the services of the inhabitants of a district.

10. Having inward spies, making use of officials of the enemy.

11. Having converted spies, getting hold of the enemy's spies and using them for our own purposes.

12. Having doomed spies, doing certain things openly for purposes of deception, and allowing our spies to know of them and report them to the enemy.

13. Surviving spies, finally, are those who bring back news from the enemy's camp.

14. Hence it is that which none in the whole army are more intimate relations to be maintained than with spies. None should be more liberally rewarded. In no other business should greater secrecy be preserved.

15. Spies cannot be usefully employed without a certain intuitive sagacity.

16. They cannot be properly managed without benevolence and straightforwardness.

17. Without subtle ingenuity of mind, one cannot make certain of the truth of their reports.

18. Be subtle! be subtle! and use your spies for every kind of business.

19. If a secret piece of news is divulged by a spy before the time is ripe, he must be put to death together with the man to whom the secret was told.

20. Whether the object be to crush an army, to storm a city, or to assassinate an individual, it is always necessary to begin by finding out the names of the attendants, the aides-de-camp, and door-keepers and sentries of the general in command. Our spies must be commissioned to ascertain these.

21. The enemy's spies who have come to spy on us must be sought out, tempted with bribes, led away and comfortably housed. Thus they will become converted spies and available for our service.

22. It is through the information brought by the converted spy that we are able to acquire and employ local and inward spies.

23. It is owing to his information, again, that we can cause the doomed spy to carry false tidings to the enemy.

24. Lastly, it is by his information that the surviving spy can be used on appointed occasions.

25. The end and aim of spying in all its five varieties is knowledge of the enemy; and this knowledge can only be derived, in the first instance, from the converted spy. Hence it is essential that the converted spy be treated with the utmost liberality.

26. Of old, the rise of the Yin dynasty was due to I Chih who had served under the Hsia. Likewise, the rise of the Chou dynasty was due to Lu Ya who had served under the Yin.

27. Hence it is only the enlightened ruler and the wise general who will use the highest intelligence of the army for purposes of spying and thereby they achieve great results. Spies are a most important element in water, because on them depends an army's ability to move.


THE END

I. Përgatitja e planeve

1. Sun Cu tha: Arti i luftës ka rëndësi jetësore për shtetin.

2. Është çështje e jetës dhe vdekjes, një rrugë për te siguria ose rrënimi. Prandaj është lëndë studimi që në asnjë rast nuk duhet të shpërfillet.

3. Arti i luftës, pra, priret nga pesë faktorë konstantë, që duhet të merren në shqyrtim, kur duam të përcaktojmë kushtet e krijuara në terren.

4. Këto janë: (1) E drejta moral; (2) Qielli; (3) Toka; (4) Komandanti; (5) Metoda dhe disiplina.

5,6. E drejta morale i bën njerëzit të jenë në pajtim të plotë me sunduesin e tyre, kështuqë do ta ndjekin atë pa marrë parasysh rrezikun për jetë.

7. Qielli nënkupton natën dhe ditën, ftohtë dhe nxehtë, motin dhe stinët.

8. Toka përfshin largësi, të mëdha dhe të vogla; rreziku dhe siguria; terren i hapur dhe kalime të ngushta; shanset për jetë dhe vdekje.

9. Komandanti qëndron për virtytet e urtësisë, sinqeritetit, dashamirësisë, guximit dhe rreptësisë..

10. Me metodë dhe disiplinë duhet të kuptohet ndarja e ushtrisë në nënndarjet e saj përkatëse, gradimi i rangjeve në radhët e oficerëve, mirëmbajtja e rrugëve me anë të të cilave mund të arrijnë furnizimet në ushtri dhe kontrolli i shpenzimeve ushtarake.

11. Këto pesë pika duhet të jenë të njohura për çdo gjeneral: ai që i njeh do të jetë fitimtar; ai që nuk i njeh do të dështojë.

12. Prandaj, në diskutimet tuaja, kur kërkoni të përcaktoni kushtet ushtarake, ato le të bëhen bazë e një krahasimi, në këtë drejtim:--

13. (1) Cili nga dy sovranët është i mbushur me ligjin moral? (2) Cili nga dy gjeneralët ka më shumë aftësi? (3) Me kë qëndrojnë përparësitë që rrjedhin nga Qielli dhe Toka? (4) Nga cila anë zbatohet disiplina në mënyrë më rigoroze? (5) Cila ushtri është më e fortë? (6) Në cilën anë oficerët dhe burrat janë më të trajnuar? (7) Në cilën ushtri ka qëndrueshmëri më të madhe si në shpërblim ashtu edhe në ndëshkim?

14. Me anë të këtyre shtatë konsideratave unë mund të parashikoj fitoren ose humbjen.

15. Gjenerali që dëgjon këshillën time dhe vepron sipas saj, do të fitojë: një i tillë le të mbahet në komandë! Gjenerali që nuk dëgjon këshillën time dhe nuk vepron sipas saj, do të pësojë disfatë: - le të shkarkohet një i tillë!

16. Ndërsa përfitoni nga këshilla ime, përfitoni gjithashtu nga çdo rrethanë e dobishme mbi dhe përtej rregullave të zakonshme.

17. Meqenëse rrethanat janë të favorshme, njeriu duhet të modifikojë planet.

18. E gjithë lufta bazohet në mashtrim.

19. Prandaj, kur jemi në gjendje të sulmojmë, duhet të dukemi të paaftë; kur përdorim forcat tona, ne duhet të dukemi joaktivë; kur jemi afër, duhet ta bëjmë armikun të besojë se jemi larg; kur është larg, ne duhet ta bëjmë atë të besojë se jemi afër.

20. Mbaj karrem për të joshur armikun. Shtiruni si të çrregulluar dhe pastaj shtypni atë.

21. Nëse ai është i sigurt në të gjitha pikat, përgatituni për të. Nëse ai është në fuqi të lartë, shmangeni atë.

22. Nëse kundërshtari juaj është me temperament kolerik, kërkoni ta acaroni. Bëj sikur të jesh i dobët, që ai të bëhet arrogant.

23. Nëse ai është duke u qetësuar, mos i jepni prehje. Nëse forcat e tij janë të bashkuara, ndajini ato.

24. Sulmojeni aty ku është i papërgatitur, shfaquni aty ku nuk ju presin.

25. Këto mjete ushtarake, që çojnë në fitore, nuk duhet të zbulohen paraprakisht.

26. Tani gjenerali që fiton një betejë bën shumë llogaritje në zyrën e tij para se të bëhet beteja. Gjenerali që humbet një betejë bën vetëm pak llogaritje paraprakisht. Kështu, shumë llogaritje çojnë në fitore, dhe pak llogaritje në humbje: për më tepër, asnjë llogaritje fare! Është pikërisht për shkak të vëmendjes në këtë pikë që unë mund të parashikoj se kush ka gjasa të fitojë ose të humbasë.

II. Të luftuarit

1. Sun Cu tha: Në operacionet e luftës, kur ka në fushë një mijë karroca të shpejta, po aq karroca të rënda dhe njëqind mijë ushtarë të veshur me armorë, me furnizime të mjaftueshme për t'i mbajtur ato një mijë li (njësi gjatësie prej 0.5 km - shën. im), shpenzimet në vendfushim dhe vendluftim, duke përfshirë argëtimin e të ftuarve, sendet e vogla si ngjitësi dhe ngjyra, dhe shumat e shpenzuara për karrocat dhe forca të blinduara, do të arrijnë në totalin e një mijë ons argjendi në ditë (ons = 28.3 gramë). E tillë është kostoja e ngritjes së një ushtrie prej 100.000 burrash.

2. Kur përfshiheni në luftime të vërteta, nëse fitorja pritet shumë, atëherë armët e burrave do të bëhen të topitura dhe vrulli i tyre do të shuhet. Nëse rrethoni një qytet, do të shteroni forcën tuaj.

3. Përsëri, nëse fushata zgjatet, burimet e shtetit nuk do të jenë të barabarta me shpenzimet.

4. Tani, kur armët tuaja janë topitur, vrulli juaj është ndalur, forca juaj është rraskapitur dhe thesari juaj harxhohet, prijës të tjerë do të dalin për të përfituar nga vësthirësia juaj. Atëherë asnjë njeri, sado i mençur, nuk do të jetë në gjendje të shmangë pasojat që do të pasojnë.

5. Kështu, megjithëse kemi dëgjuar për nxitim trashanik në luftë, zgjuarsia nuk është parë kurrë e shoqëruar me vonesa të gjata.

6. Nuk ka asnjë rast që një vend të ketë përfituar nga lufta e zgjatur.

7. Është vetëm ai që është i njohur plotësisht me të këqijat e luftës që mund ta kuptojë plotësisht mënyrën fitimprurëse të vazhdimit të saj.

8. Ushtari i aftë nuk ngre një rekrut të dytë, as vagonët e tij të furnizimit nuk ngarkohen më shumë se dy herë.

9. Sillni me vete materiale lufte nga shtëpia, por pretoni armikun. Kështu ushtria do të ketë ushqim të mjaftueshëm për nevojat e saj.

10. Varfëria e thesarit të shtetit bën që një ushtri të mbahet me kontribute nga distanca. Kontributi për të mbajtur një ushtri në distancë bën që njerëzit të varfërohen.

11. Nga ana tjetër, afërsia e një ushtrie bën që çmimet të rriten; dhe çmimet e larta bëjnë që pasuria e njerëzve të shterrojë.

12. Kur pasuria e tyre të shterrojë, fshatarësia do të goditet nga kërkimet e rënda.

13,14. Me këtë humbje të pasurisë dhe rraskapitje të forcës, shtëpitë e njerëzve do të zhveshen dhe tre të dhjetat e të ardhurave të tyre do të shpërndahen; ndërsa shpenzimet e qeverisë për karrocat e thyera, kuajt e rraskapitur, parzmoret dhe helmetat, harqet dhe shigjetat, shtizat dhe mburojat, mantelet mbrojtëse, qetë dhe vagonët e rëndë, do të arrijnë në katër të dhjetat e të ardhurave totale të saj.

15. Prandaj, një gjeneral i urtë kërkon të pretojë armikun. Një karrocë e furnizimeve të armikut është e barabartë me njëzet të vetat, dhe po ashtu një karrocë e vetme e furnizimit të tij është e barabartë me njëzet nga depoja e dikujt.

16. Tani për të vrarë armikun, njerëzit tanë duhet të nxiten në inat; pasi që mund të ketë përfitim nga mposhtja e armikut, ata duhet të kenë shpërblimet e tyre.

17. Prandaj në luftimet me qerre, kur janë marrë dhjetë ose më shumë qerre, duhet të shpërblehen ata që morën të parët. Flamujt tanë duhet të zëvendësohen me flamujt e armikut, dhe qerret të përzihen dhe të përdoren së bashku me tonat. Ushtarët e kapur duhet të trajtohen dhe të mbahen me dashamirësi.

18. Kjo quhet, përdorimi i armikut të pushtuar, për të rritur forcën e vet.

19. Në luftë, pra, le të jetë qëllimi juaj i madh fitorja, jo fushatat e gjata.

20. Kështu mund të dihet se udhëheqësi i ushtrive është arbitri i fatit të popullit, njeriu nga i cili varet nëse kombi do të jetë në paqe apo në rrezik.

III. Sulmi me manovër

1. Sun Cu tha: Në artin praktik të luftës, gjëja më e mirë nga të gjitha është të marrësh vendin e armikut të tërë dhe të paprekur; ta rrënosh dhe ta shkatërrosh nuk është dhe aq mirë. Pra, gjithashtu, është më mirë të zaptojë një ushtri të tërë sesa ta shkatërrojë atë, të kapë një regjiment, një detashment ose një kompani të tërë se sa t'i shkatërrojë ato.

2. Prandaj të luftosh dhe të pushtosh në të gjitha betejat e tua nuk është përsosmëri supreme; përsosmëria supreme konsiston në thyerjen e rezistencës së armikut pa luftuar.

3. Kështu, forma më e lartë e zotësisë së gjeneralit, është të pengosh planet e armikut; më e mira tjetër është parandalimi i kryqëzimit të forcave të armikut; tjetra me radhë për të sulmuar ushtrinë e armikut në fushë; dhe politika më e keqe nga të gjitha është të rrethosh qytetet e fortifikuara.

4. Rregulli është që të mos rrethohen qytetet e fortifikuara nëse kjo mund të shmanget. Përgatitja e manteleve, strehave të lëvizshme dhe mjeteve të ndryshme luftarake do të zgjasë tre muaj të tërë; dhe grumbullimi i tumave kundër mureve do të zgjasë edhe tre muaj.

5. Gjenerali, i paaftë për të kontrolluar acarimin e tij, do t'i nisë njerëzit e tij në sulm si milingona të grumbulluara, me rezultat që një e treta e njerëzve të tij vriten, ndërsa qyteti mbetet ende i papushtuar. Të tilla janë pasojat katastrofike të një rrethimi.

6. Prandaj udhëheqësi i aftë i nënshtron trupat e armikut pa asnjë luftim; ai pushton qytetet e tyre pa i rrethuar; ai përmbys mbretërinë e tyre pa operacione të gjata në terren.

7. Me forcat e tij të paprekura ai do të arrijë zotërimin e një Perandorie dhe kështu, pa humbur asnjë njeri, triumfi i tij do të jetë i plotë. Kjo është metoda e sulmit me mashtrim.

8. Është rregull në luftë, nëse forcat tona janë dhjetë herë më shumë se ato të armikut, ta rrethojmë; nëse jemi pesë me një, ta sulmojmë; nëse jemi dyfish më të shumtë, ta ndajmë ushtrinë tonë në dysh.

9. Nëse përputhen në mënyrë të barabartë, ne mund të ofrojmë betejë; nëse jemi pak inferiorë në numër, ne mund ta shmangim armikun; nëse asnjë mënyrë nuk krahasohemi me të, atëherë duhet të ikim prej tij.

10. Prandaj, edhe pse një luftë kokëfortë mund të bëhet nga një forcë e vogël, në fund ajo do të mposhtet nga forca më e madhe.

11. Tani gjenerali është mburoja e shtetit; nëse mburoja është e plotë në të gjitha pikat; shteti do të jetë i fortë; nëse mburoja është me defekt, shteti do të jetë i dobët.

12. Ka tre mënyra se si një sundimtar mund t'i sjellë fatkeqësi ushtrisë së tij:--

13. (a) Duke e urdhëruar ushtrinë të përparojë ose të tërhiqet, duke mos ditur se ajo nuk mund të bindet. Kjo quhet çalimi i ushtrisë.

14. (b) Duke u përpjekur të qeverisë një ushtri në të njëjtën mënyrë siç e administron një mbretëri, duke qenë injorant për kushtet e veçanta që krijohen në një ushtri. Kjo shkakton shqetësim në mendjet e ushtarit.

15. (c) Duke angazhuar oficerët e ushtrisë së tij pa diskriminim, nga mosnjohja e parimit ushtarak të përshtatjes me rrethanat. Kjo trondit besimin e ushtarëve.

16. Por kur ushtria është e shqetësuar dhe mosbesuese, me siguri do të vijnë telashe nga princat e tjerë feudalë. Kjo thjesht sjell anarki në ushtri, dhe hedh poshtë fitoren.

17. Kështu ne mund të dimë se ka pesë gjëra thelbësore për fitoren:
(1) Do të fitojë ai që di kur të luftojë dhe kur jo.
(2) Do të fitojë ai që di të trajtojë si forcat superiore ashtu edhe ato inferiore.
(3) Do të fitojë ai ushtria e të cilit është e gjallëruar nga i njëjti shpirt në të gjitha radhët e saj.
(4) Do të fitojë ai që duke qenë i përgatitur, pret ta marrë armikun i papërgatitur.
(5) Do të fitojë ai që ka kapacitet ushtarak dhe nuk ndërhyhet nga sovrani.

18. Prandaj thënia: Nëse e njeh armikun dhe e njeh veten, nuk duhet të kesh frikë nga rezultati i njëqind betejave. Nëse e njeh veten, por jo armikun, për çdo fitore të fituar do të pësosh edhe një disfatë. Nëse nuk e njeh as armikun dhe as veten, do të dorëzohesh në çdo betejë.

IV. Dispozitat taktike

1. Sun Cu tha: Luftëtarët e mirë të lashtësisë fillimisht e vinin veten larg mundësisë së humbjes, dhe më pas prisnin një mundësi për të mposhtur armikun.

2. Të sigurojmë veten nga disfata është në duart tona, por mundësia për të mposhtur armikun na jepet nga vetë armiku.

3. Kështu, luftëtari i mirë është në gjendje të sigurojë veten nga disfata, por nuk mund të jetë i sigurtë për mposhtjen e armikut.

4. Prandaj thënia: Njeriu mund të dijë si të pushtojë pa qenë e mundur ta bëjë.

5. Siguria ndaj disfatës nënkupton taktika mbrojtëse; aftësia për të mposhtur armikun nënkupton marrjen e ofensivës.

6. Qëndrimi në mbrojtje tregon forcë të pamjaftueshme; ai sulmues, tregon një tepricë forcash.

7. Gjenerali që është i zoti në mbrojtje fshihet në skutat më të fshehta të tokës; ai që është i aftë në sulm shpërthen nga lartësitë më të larta të qiellit. Kështu nga njëra anë ne kemi aftësinë për të mbrojtur veten; nga ana tjetër, një fitore të plotë.

8. Të shohësh fitoren vetëm kur atë e ka parasysh kushdo nga turma e zakonshme nuk është kulmi i përsosmërisë.

9. Nuk është as kulmi i përsosmërisë nëse luftoni dhe pushtoni dhe e gjithë Perandoria thotë: "Bravo!"

10. Të ngresh përpjetë një qime nuk është shenjë e forcës së madhe; të shohësh diellin dhe hënën nuk është shenjë e shikimit të mprehtë; të dëgjosh zhurmën e bubullimës nuk është shenjë e një veshi të shpejtë.

11. Atë që të lashtët e quanin një luftëtar i zgjuar është ai që jo vetëm fiton, por shquhet për të fituar me lehtësi.

12. Prandaj fitoret e tij nuk i sjellin atij as reputacion për mençuri dhe as merita për guxim.

13. Ai i fiton betejat e tij duke mos bërë asnjë gabim. Të mos bësh gabime është ajo që vendos sigurinë e fitores, sepse do të thotë të pushtosh një armik që tashmë është mposhtur.

14. Prandaj, luftëtari i zot e vendos veten në një pozicion që e bën të pamundur humbjen dhe nuk e humb momentin për të mposhtur armikun.

15. Kështu, në luftë, strategu fitimtar kërkon betejën vetëm pasi të jetë siguruar fitorja, ndërsa ai që është i destinuar të humbë fillimisht lufton dhe më pas kërkon fitoren.

16. Udhëheqësi i përkryer kultivon ligjin moral dhe i përmbahet rreptësisht metodës dhe disiplinës; kështu që është në fuqinë e tij të kontrollojë suksesin.

17. Përsa i përket metodës ushtarake, së pari kemi matjen; së dyti, vlerësimi i sasisë; së treti, llogaritja; së katërti, balancimi i mundësive; së pesti, fitorja.

18. Matja ia detyron ekzistencën e saj tokës; vlerësimi i sasisë i detyrohet matjes; llogaritja, vlerësimit të sasisë; balancimi i shanseve, llogaritjes; dhe fitorja i detyrohet balancimit të shanseve.

19. Një ushtri fitimtare kundër një ushtrie të shpartalluar, është si pesha e një kile të vendosur në peshore kundrejt një kokrre të vetme.

20. Vërshimi i një force pushtuese është si shpërthyerja e ujërave të mbytur në një humnerë të thellë një mijë metra.

V. Energjia

1. Sun Cu tha: Kontrolli i një force të madhe është po i njëjti parim si kontrolli i disa njerëzve: është thjesht një çështje e ndarjes së numrit të tyre.

2. Lufta me një ushtri të madhe nën komandën tuaj nuk është aspak e ndryshme nga lufta me një të vogël: është thjesht një çështje e vendosjes së shenjave dhe sinjaleve.

3. Për të siguruar që e gjithë ushtria juaj mund të përballojë barrën e sulmit të armikut dhe të mbetet e palëkundur - kjo arrihet nga manovrat direkte dhe indirekte.

4. Që ndikimi i ushtrisë suaj të jetë si një gur bluarje që godet një vezë - kjo arritet me anë të njohurive mbi pikat e dobëta dhe të forta.

5. Në të gjitha luftimet, metoda e drejtpërdrejtë mund të përdoret për t'u bashkuar me betejën, por do të nevojiten metoda indirekte për të siguruar fitoren.

6. Taktikat indirekte, të zbatuara me efikasitet, janë të pashtershme si Qielli dhe Toka, të pafundme si rrjedha e lumenjve dhe e përrenjve; si dielli dhe hëna, ato mbarojnë por për të filluar përsëri; si katër stinët, ata ikin për t'u rikthyer edhe një herë.

7. Nuk ka më shumë se pesë nota muzikore, megjithatë kombinimet e tyre lindin më shumë melodi sesa mund të dëgjohen ndonjëherë.

8. Nuk ka më shumë se pesë ngjyra kryesore (e kaltër, e verdhë, e kuqe, e bardhë dhe e zezë), megjithatë në kombinim ato prodhojnë më shumë nuanca seç mund të shihen ndonjëherë.

9. Nuk ka më shumë se pesë shije kryesore (e thartë, djegëse, e njelmët, e ëmbël, e hidhur), megjithatë kombinimet e tyre japin më shumë shije sesa mund të shijohen ndonjëherë.

10. Në betejë, nuk ka më shumë se dy metoda të sulmit - e drejtpërdrejtë dhe e tërthortë; megjithatë këto të dyja së bashku krijojnë një seri të pafund manovrash.

11. E drejtpërdrejta dhe ajo e tërthorta çojnë me njëra-tjetrën me radhë. Është njësoj si të lëvizësh në një rreth - nuk i vjen kurrë fundi. Kush mund t'i shterojë mundësitë e kombinimit të tyre?

12. Mësymja e trupave është si vërshimi i një përroi që do të rrokullis edhe gurë përgjatë rrjedhës së vet.

13. Cilësia e vendimit është si sulmi në kohë i një skifteri që i mundëson atij të godasë dhe të shkatërrojë viktimën e tij.

14. Prandaj, luftëtari i mirë do të jetë i tmerrshëm në fillimin e tij dhe i shpejtë në vendimin e tij.

15. Energjia mund të krahasohet me përkuljen e një harku; ndërsa vendimi, me lëshimin e shigjetës.

16. Mes trazirave dhe rrëmujës së betejës, mund të ketë çrregullim në dukje dhe megjithatë asnjë çrregullim real; mes konfuzionit dhe kaosit, grupi juaj mund të jetë pa kokë apo bisht, megjithatë do të jetë provë kundër humbjes.

17. Çrregullimi i simuluar dëshmon disiplinë të përsosur, frika e simuluar dëshmon guxim; dobësia e simuluar dëshmon forcën.

18. Fshehja e rendit nën petkun e çrregullimit është thjesht një çështje nënndarjeje; fshehja e guximit nën një shfaqje ndrojtjeje presupozon një fond energjie latente; maskimi i forcës me dobësi duhet të kryhet nga dispozitat taktike.

19. Kështu, ai që është i zoti në mbajtjen e armikut në lëvizje mban pamje mashtruese, sipas të cilave armiku do të veprojë. Ai sakrifikon diçka, që armiku ta rrëmbejë atë.

20. Duke i mbajtur karrem, e mban në marsh; pastaj me një trup njerëzish të zgjedhur i rri në pritë.

21. Luftëtari i zgjuar shikon efektin e energjisë së kombinuar dhe nuk kërkon shumë nga individët. Prandaj aftësia e tij për të zgjedhur burrat e duhur dhe për të përdorur energjinë e kombinuar.

22. Kur ai përdor energjinë e kombinuar, luftëtarët e tij bëhen si të rrokullisnin trungje ose gurë. Sepse është natyra e një trungu ose guri të qëndrojë i palëvizshëm në tokë të sheshtë dhe të lëvizë kur është në një shpat; nëse është me katër kënde, ndalet, por nëse është në formë të rrumbullakët, zbret poshtë.

23. Kështu, energjia e zhvilluar nga luftëtarët e mirë është si vrulli i një guri të rrumbullakët i rrokullisur nga një mal me mijëra metra lartësi. Kaq për temën e energjisë.

VI. Pika të dobëta dhe të forta

1. Sun Cu tha: Kushdo që është i pari në fushë dhe pret ardhjen e armikut, do të jetë i freskët për luftë; kushdo që është i dyti në fushë dhe duhet të nxitojë në betejë, do të arrijë i rraskapitur.

2. Prandaj, luftëtari i zgjuar ia imponon armikut vullnetin e tij, por nuk lejon që t'i imponohet vullneti i armikut.

3. Duke i dhënë përparësi atij, ai mund të bëjë që armiku të afrohet me dëshirën e tij; ose, duke shkaktuar dëme, ai mund të bëjë të pamundur afrimin e armikut.

4. Nëse armiku është duke u qetësuar, ai mund ta ngacmojë; nëse furnizohet mirë me ushqim, ai mund t'ia humbasë rezervat; nëse fushohet në heshtje, ai mund ta detyrojë atë të lëvizë.

5. Paraqituni në pika të cilat armiku duhet të nxitojë t'i mbrojë; marshoni me shpejtësi drejt vendeve ku nuk ju presin.

6. Një ushtri mund të marshojë në distanca të mëdha pa shqetësime, nëse marshon nëpër një vend ku nuk gjendet armiku.

7. Ju mund të jeni të sigurtë se do të keni sukses në sulmet tuaja nëse sulmoni vetëm vende që janë të pambrojtura. Ju mund të jeni i sigurtë në mbrojtjen tuaj vetëm nëse mbani pozicione që nuk mund të sulmohen.

8. Prandaj është i zoti në sulm ai gjeneral, kundërshtari i të cilit nuk di çfarë të mbrojë; dhe është i zoti në mbrojtje ai, kundërshtari i të cilit nuk di çfarë të sulmojë.

9. O art hyjnor i hollësisë dhe fshehtësisë! Nëpërmjet teje ne mësojmë të jemi të padukshëm, nëpërmjet teje të padëgjueshëm; dhe kështu ne mund të mbajmë në duart tona fatin e armikut.

10. Mund të përparoni dhe të jeni absolutisht i papërmbajtshëm, nëse jeni përgatitur për pikat e dobëta të armikut; ju mund të tërhiqeni dhe të jeni të sigurt nga ndjekja nëse lëvizjet tuaja janë më të shpejta se ato të armikut.

11. Nëse duam të luftojmë, armiku mund të detyrohet të luftojë edhe nëse është i strehuar pas një muri të lartë dhe një hendeku të thellë. Gjithçka që duhet të bëjmë është të sulmojmë një vend tjetër që ai do të jetë i detyruar ta çlirojë nga ne.

12. Nëse nuk dëshirojmë të luftojmë, ne mund ta parandalojmë armikun të na angazhojë edhe pse linjat e kampit tonë mund të gjurmohen lehtas në tokë. Gjithçka që duhet të bëjmë është të hedhim diçka befasuese të pallogaritshme në rrugën e tij.

13. Duke zbuluar dispozitat e armikut dhe duke mbetur vetë të padukshëm, ne mund t'i mbajmë forcat tona të përqendruara, ndërsa ato të armikut duhet të ndahen.

14. Ne mund të formojmë një trup të vetëm të bashkuar, ndërsa armiku duhet të ndahet në fraksione. Prandaj do të ketë një tërësi të përballur me pjesë të veçanta të një tërësie, që do të thotë se ne do të jemi shumë për ata pak të armikut.

15. Dhe nëse jemi në gjendje të sulmojmë një forcë inferiore me një forcë superiore, kundërshtarët tanë do të jenë në gjendje të rëndë.

16. Vendi ku kemi ndërmend të luftojmë nuk duhet të bëhet i njohur; sepse atëherë armiku do të duhet të përgatitet kundër një sulmi të mundshëm në disa pika të ndryshme; dhe forcat e tij të shpërndara në shumë drejtime, numrat me të cilët do të përballemi në çdo pikë të caktuar do të jenë përpjesëtimisht të pakët.

17. Sepse, nëse armiku e forcon ballin e tij, ai do të dobësojë prapavijën e tij; nëse ai forcon prapavijën e tij, ai do të dobësojë ballin e tij; nëse e forcon të majtën, do ta dobësojë të djathtën; nëse e forcon të djathtën, do ta dobësojë të majtën. Nëse ai dërgon përforcime kudo, ai kudo do të jetë i dobët.

18. Dobësia numerike vjen nga nevoja për t'u përgatitur kundër sulmeve të mundshme; forca numerike vjen nga detyrimi i kundërshtarit tonë për të bërë këto përgatitje kundër nesh.

19. Duke ditur vendin dhe kohën e betejës së ardhshme, ne mund të përqendrohemi nga largësitë më të mëdha për të luftuar.

20. Por nëse nuk dihet as koha as vendi, atëherë krahu i majtë do të jetë i pafuqishëm për të ndihmuar të djathtën, i djathti po aq i pafuqishëm për të ndihmuar të majtën, balli i paaftë për të lehtësuar prapavijën, ose prapavija për të mbështetur ballin. Aq më tepër nëse pjesët më të largëta të ushtrisë janë më pak se njëqind LI larg njëra-tjetrës, madje edhe ato më të afërta ndahen nga disa LI!

21. Edhe pse, sipas vlerësimit tim, ushtarët e Yueh janë më të shumtë se tanët në numër, kjo nuk do t'u sjellë asgjë në avantazh në çështjen e fitores. Unë them atëherë se fitorja mund të arrihet.

22. Edhe pse armiku është më i fortë në numër, ne mund ta pengojmë atë të luftojë. Skema për të zbuluar planet e tij dhe gjasat e suksesit të tyre.

23. Ngjalleni atë dhe mësoni parimin e aktivitetit ose joaktivitetit të tij. Detyrojeni të zbulojë veten, në mënyrë që të zbulojë pikat e tij të cenueshme.

24. Krahasoni me kujdes ushtrinë kundërshtare me tuajën, në mënyrë që të dini se ku është forca e tepërt dhe ku është e mangët.

25. Kur bëni dispozita taktike, hapi më i lartë që mund të arrini është t'i fshehni ato; fshihni prirjet tuaja dhe do të jeni të sigurtë nga kureshtja e spiunëve më delikatë, nga makinacionet e trurit më të mençur.

26. Si fitorja mund të prodhohet për ta nga taktikat e vetë armikut - kjo është ajo që turma nuk mund ta kuptojë.

27. Të gjithë njerëzit mund të shohin taktikat me të cilat unë pushtoj, por ajo që askush nuk mund të shohë është strategjia nga e cila është zhvilluar fitorja.

28. Mos përsëritni taktikat që ju kanë dhënë një fitore, por lërini metodat tuaja të rregullohen nga shumëllojshmëria e pafundme e rrethanave.

29. Taktikat ushtarake janë si uji; sepse uji në rrjedhën e tij natyrore ikën nga vendet e larta dhe nxiton poshtë.

30. Pra, në luftë, mënyra e duhur është shmangia e asaj që është e fortë dhe goditja e asaj që është e dobët.

31. Uji e formon rrjedhën e tij sipas natyrës së tokës mbi të cilën rrjedh; ushtari realizon fitoren e tij në raport me armikun me të cilin përballet.

32. Prandaj, ashtu si uji nuk ruan formë konstante, ashtu edhe në luftë nuk ka kushte konstante.

33. Ai që mund të modifikojë taktikat e tij në lidhje me kundërshtarin e tij dhe në këtë mënyrë të arrijë të fitojë, mund të quhet një kapiten i lindur në qiell.

34. Pesë elementët (uji, zjarri, druri, metali, dheu) nuk janë gjithmonë njësoj mbizotërues; katër stinët i hapin rrugë njëri-tjetrit me radhë. Ka ditë të shkurtra dhe të gjata; hëna ka periudhat e saj të rënies dhe rritjes.

VII. Manovrimi

1. Sun Cu tha: Në luftë, gjenerali i merr komandat e tij nga sovrani.

2. Pasi ka mbledhur një ushtri dhe ka përqendruar forcat e tij, ai duhet të përziejë dhe harmonizojë elementët e ndryshëm të saj përpara se të vendosë kampin e tij.

3. Pas kësaj, vjen manovrimi taktik, më të vështirë se i cili, nuk ka asgjë. Vështirësia e manovrimit taktik konsiston në kthimin e gjarpërimit në të drejtpërdrejtë dhe fatkeqësinë në fitim.

4. Kështu, të marrësh një rrugë të gjatë dhe qarkulluese, pasi ta joshësh armikun nga rruga, dhe ndonëse je nisur pas tij, të arrish qëllimin para tij, tregon njohuri për mjeshtërinë e devijimit.

5. Manovrimi me ushtri është në favorin tuaj; ndërsa me një turmë të padisiplinuar është gjëja më e rrezikshme.

6. Nëse vendosni një ushtri të pajisur plotësisht në marshim për të rrëmbyer një epërsi, shanset janë që të jeni shumë vonë. Nga ana tjetër, shkëputja e një kolone të shpejtë për këtë qëllim përfshin sakrificën e bagazheve dhe magazinës së saj.

7. Kështu, nëse i urdhëroni njerëzit tuaj të mbështjellin palltot e tyre dhe të bëjnë marshime të detyruara pa u ndalur ditën ose natën, duke mbuluar dyfishin e distancës së zakonshme në një shtrirje, duke bërë njëqind LI për të marrë një avantazh, udhëheqësit e të tre divizioneve tuaja do të bien në duart e armikut.

8. Burrat më të fortë do të jenë përpara, ata të lodhur do të bien prapa dhe në këtë plan vetëm një e dhjeta e ushtrisë suaj do të arrijë në destinacionin e saj.

9. Nëse marshoni pesëdhjetë LI për të manovruar armikun, do të humbni drejtuesin e divizionit tuaj të parë dhe vetëm gjysma e forcës suaj do ta arrijë qëllimin.

10. Nëse marshoni tridhjetë LI me të njëjtin objekt, do të mbërrijnë dy të tretat e ushtrisë suaj.

11. Ne mund ta marrim atë por një ushtri pa bagazhin e saj do të dështojë; pa rezerva ushqimi dështon; pa baza furnizimi dështon.

12. Ne nuk mund të hyjmë në aleanca derisa të njihemi me planet e fqinjëve tanë.

13. Ne nuk jemi të përshtatshëm për të udhëhequr një ushtri në marshim nëse nuk jemi të njohur me fytyrën e vendit - malet dhe pyjet e tij, grackat dhe greminat e tij, kënetat dhe moçalet e tij.

14. Ne nuk do të jemi në gjendje të përfitojmë nga epërsia e natyrshme nëse nuk përdorim udhërrëfyes lokalë.

15. Në luftë, praktikoni fshehjen dhe do të keni sukses.

16. Nëse do të përqendroheni apo do të ndani trupat tuaja, duhet të vendoset nga rrethanat.

17. Le të jetë shpejtësia juaj ajo e erës, kompaktësia juaj ajo e pyllit.

18. Në bastisje dhe plaçkitje bëhu si zjarri, palëvizshmëria juaj le të jetë si mali.

19. Planet tuaja le të jenë të errëta dhe të padepërtueshme si nata, dhe kur të lëvizni, bini si rrufeja.

20. Kur plaçkitni një fshat, plaçka le të ndahet midis njerëzve tuaj; kur të kapni një territor të ri, ndajeni atë në ndarje për të mirën e ushtrisë.

21. Mendoni dhe peshoni gjërat, përpara se të bëni një lëvizje.

22. Do të pushtojë ai që e ka mësuar artin e devijimit. I tillë është arti i manovrimit.

23. Libri i Menaxhimit të Ushtrisë thotë: Në fushën e betejës, fjala e folur nuk shkon aq larg sa duhet: prandaj është krijuar institucioni i këmbanave dhe daulleve. As objektet e zakonshme nuk mund të shihen mjaft qartë: prej këtej është krijuar institucioni i banderolave ​​dhe flamujve.

24. Këmbanat dhe daullet, banderolat dhe flamujt, janë mjete me të cilat veshët dhe sytë e pritësit mund të përqendrohen në një pikë të caktuar.

25. Pritësi duke formuar kështu një trup të vetëm të bashkuar, është e pamundur edhe për trimin të përparojë vetëm, edhe për frikacakët të tërhiqen vetëm. Ky është arti i trajtimit të masave të mëdha të njerëzve.

26. Në luftimet e natës, pra, përdorni shumë zjarret dhe daullet, dhe gjatë luftimeve ditën, banderolat dhe flamujt, si mjet për të ndikuar në veshët dhe sytë e ushtrisë suaj.

27. Një ushtrie të tërë mund t'i grabitet shpirti; një komandanti të përgjithshëm mund t'i grabitet prania e mendjes.

28. Tani shpirti i një ushtari është më i mprehtë në mëngjes; nga mesdita ka filluar të lodhet; dhe në mbrëmje mendja e tij është e vendosur vetëm për t'u kthyer në kamp.

29. Prandaj, një gjeneral i zgjuar i shmanget një ushtrie kur shpirti i saj është i mprehtë, por e sulmon atë kur është i plogësht dhe i prirur të kthehet. Ky është arti i studimit të gjendjes shpirtërore.

30. I disiplinuar dhe i qetë, për të pritur shfaqjen e çrregullimit dhe rrëmujës mes armikut:--ky është arti i mbajtjes së zotërimit të vetvetes.

31. Të jesh pranë qëllimit ndërkohë që armiku është ende larg tij, të presësh i qetë ndërsa armiku mundohet e lufton, të ushqehesh mirë ndërsa armiku është i uritur: ky është arti i marrjes së forcës.

32. Të përmbahesh nga kapja e një armiku, banderolat e të cilit janë në rregull të përsosur, të përmbahesh nga sulmi ndaj një ushtrie të ngritur në grup të qetë dhe të sigurt:--ky është arti i studimit të rrethanave.

33. Është një aksiomë ushtarake të mos përparosh përpjetë kundër armikut, as ta kundërshtosh atë kur ai vjen tatëpjetë.

34. Mos ndiq një armik që bën sikur fluturon; mos sulmoni ushtarët, temperamenti i të cilëve është i mprehtë.

35. Mos gëlltit karremin e ofruar nga armiku. Mos ndërhy me një ushtri që po kthehet në shtëpi.

36. Kur rrethoni një ushtri, lini një rrugë të lirë. Mos shtrëngoni shumë një armik të dëshpëruar.

37. I tillë është arti i luftës.

VIII. Variacioni në taktika

1. Sun Cu tha: Në luftë, gjenerali merr komandat e tij nga sovrani, mbledh ushtrinë e tij dhe përqendron forcat e tij

2. Kur jeni në një vend të vështirë, mos fushoni. Në vendin ku kryqëzohen rrugët e mëdha, bashkëpunoni me aleatët tuaj. Mos u futni në pozicione të izoluara rrezikshëm. Në situata të rrethimit, duhet të manovroni. Në një pozicion të dëshpëruar, ju duhet të luftoni.

3. Ka rrugë që nuk duhen ndjekur, ushtri që nuk duhen sulmuar, qytete që duhen rrethuar, pozicione që nuk duhen kontestuar, urdhra të sovranit që nuk duhen respektuar.

4. Gjenerali që kupton plotësisht epërsitë që shoqërojnë variacionet e taktikave, di si të trajtojë trupat e tij.

5. Gjenerali që nuk i kupton këto, mund ta njohë mirë konfigurimin e vendit, megjithatë nuk do të jetë në gjendje t'i kthejë njohuritë e tij në përfitime praktike.

6. Pra, studenti i luftës i cili është i paarsimuar në artin e luftës për ndryshimin e planeve të tij, edhe pse ai është i njohur me Pesë Përparësitë, nuk do të arrijë të përdorë më së miri njerëzit e tij.

7. Prandaj, në planet e udhëheqësit të mençur, konsideratat e epërsisë dhe dobësisë do të përzihen së bashku.

8. Nëse pritshmëria jonë e eprësisë zbutet në këtë mënyrë, ne mund të kemi sukses në përmbushjen e pjesës thelbësore të skemave tona.

9. Nëse, nga ana tjetër, në mes të vështirësive ne jemi gjithmonë gati për të kapur një epërsi, ne mund të shpëtojmë veten nga fatkeqësia.

10. Dobësoni krerët armiq duke u shkaktuar dëme; bëjuni telashe dhe mbajini të angazhuar vazhdimisht; mbajini joshjet e çuditshme dhe bëjini të nxitojnë në cilëndo pikë të caktuar.

11. Arti i luftës na mëson të mbështetemi jo në shpresën e mos ardhjes së armikut, por në gatishmërinë tonë për ta pritur atë; jo shpresën që ai nuk do të sulmojë, por për faktin se ne e kemi bërë pozicionin tonë të paprekshëm.

12. Janë pesë gabime të rrezikshme që mund të prekin një gjeneral:
(1) Pamaturia, e cila çon në shkatërrim;
(2) frika, që çon në kapje;
(3) temperamenti i nxituar, i cili mund të provokohet nga fyerjet;
(4) një delikatesë nderi e cila është e ndjeshme ndaj turpit;
(5) kërkesë e tepërt për njerëzit e tij, gjë që e vë atë në shqetësime dhe telashe.

13. Këto janë pesë mëkatet rrënuese të një gjenerali, që dëmtojnë zhvillimin e luftës.

14. Kur një ushtri rrëzohet dhe lideri i saj vritet, shkaku me siguri do të gjendet mes këtyre pesë gabimeve të rrezikshme. Le të jenë këto subjekt meditimi.

IX. Ushtria në marshim

1. Sun Cu tha: Tani kemi ardhur te çështja e fushimit të ushtrisë dhe vëzhgimit të shenjave të armikut. Kaloni shpejt mbi male dhe qëndroni në afërsi të luginave.

2. Fushoni në vende të larta, me pamje nga dielli. Mos u ngjitni në përpjeta për të luftuar. Kaq shumë për luftën malore.

3. Pasi të kaloni një lumë, duhet të largoheni shumë prej tij.

4. Kur një forcë pushtuese kalon një lumë në marshimin e tij përpara, mos shkoni për ta takuar atë në mes të rrjedhës. Do të jetë më mirë të lini gjysmën e ushtrisë të kalojë, dhe më pas të kryeni sulmin tuaj.

5. Nëse jeni në ankth për të luftuar, nuk duhet të shkoni ta takoni pushtuesin pranë një lumi që ai duhet të kalojë.

6. Bguleni kampin tuaj më lart se armiku dhe përballë diellit. Mos lëvizni përpjetë për të takuar armikun. Kaq për luftën e lumenjve.

7. Në kalimin e moçaleve, shqetësimi juaj i vetëm duhet të jetë t'i kapërceni ato shpejt, pa asnjë vonesë.

8. Nëse detyroheni të luftoni në një moçal, duhet të keni ujë dhe bar pranë vetes dhe të ktheni shpinën te një tufë drunjsh. Kaq për operacionet në moçale.

9. Në një vend të thatë dhe të rrafshtë, merrni një pozicion lehtësisht të arritshëm me përpjetëz kah e djathta dhe prapa jush, në mënyrë që rreziku të jetë përpara dhe siguria të jetë prapa. Kaq për fushatën në një vend të sheshtë.

10. Këto janë katër degët e dobishme të njohurive ushtarake që i mundësuan Perandorit të Verdhë të mposhtte katër sovranë.

11. Të gjitha ushtritë preferojnë tokën e lartë në vend të së ultës dhe vendet me diell në vend të vendeve me hije.

12. Nëse jeni të kujdesshëm ndaj njerëzve tuaj dhe fushoni në tokë të fortë, ushtria do të jetë e lirë nga çdo sëmundje dhe kjo do të thotë fitore.

13. Kur të vini në një kodër ose breg, zaptoni anën me diell, me pjerrësi në anën e pasme të djathtë. Kështu njëherazi do të veproni për të mirën e ushtarëve tuaj dhe do të shfrytëzoni përparësitë natyrore të tokës.

14. Kur, si pasojë e shirave të dendur, një lumë që dëshironi të përshkoni është i fryrë dhe i mbushur me shkumë, duhet të prisni derisa të ulet.

15. Vendi në të cilin ka shkëmbinj të rrëmbyeshëm me përrenj që rrjedhin midis tyre, zgavra të thella natyrore, vende të kufizuara, gëmusha të ngatërruara, moçalje dhe çarje, duhet lënë me të gjithë shpejtësinë e mundshme dhe të mos i afroheni.

16. Ndërsa qëndrojmë larg vendeve të tilla, ne duhet ta bëjmë armikun t'u afrohet atyre; ndërkohë që ne përballemi me ta, duhet ta lëmë armikun t'i ketë ato në shpinë.

17. Nëse në afërsi të kampit tuaj duhet ka ndonjë vend kodrinor, pellgje të rrethuara me bar ujor, pellgje të zgavruara të mbushura me kallamishte, ose pyje me shkurre të dendura, ato duhen shpartalluar dhe kontrolluar me kujdes; sepse këto janë vende ku ka të ngjarë të qëndrojnë burrat në pritë ose të përgjojnë spiunë tinëzarë.

18. Kur armiku është afër dhe qëndron i qetë, ai mbështetet në forcën natyrore të pozicionit të tij.

19. Kur qëndron i përmbajtur dhe përpiqet të provokojë një betejë, është në ankth që pala tjetër të përparojë.

20. Nëse vendi i tij i fushimit është i lehtë për t'u zaptuar, atëherë aty ka një kurth.

21. Lëvizja midis pemëve të një pylli tregon se armiku po përparon. Shfaqja e një numri shkëlqimesh në mes të barit të dendur do të thotë se armiku dëshiron të na bëjë të dyshimtë.

22. Ngritja e zogjve në fluturim është shenjë e një prite. Bishat e befasuara tregojnë se një sulm i papritur po vjen.

23. Kur ngritet pluhur në një kolonë të lartë, është shenjë e karrocave që përparojnë; kur pluhuri është i ulët, por i përhapur në një zonë të gjerë, ai sinjalizon afrimin e këmbësorisë. Kur degëzohet në drejtime të ndryshme, tregon se janë dërguar parti për të mbledhur dru zjarri. Disa re pluhuri që lëvizin andej-këtej tregojnë se ushtria po fushon.

24. Të folurit modest dhe përgatitjet e shtuara janë shenja se armiku është gati të përparojë. Gjuha e dhunshme dhe lëvizja përpara si në sulm janë shenja se ai do të tërhiqet.

25. Kur qerret e lehta dalin të parat dhe zënë pozicion në krahë, është shenjë se armiku po rreshtohet për betejë.

26. Propozimet e paqes të pashoqëruara nga një besëlidhje tregojnë për një komplot.

27. Kur ka shumë vrap dhe ushtarët bien në rresht, do të thotë se ka ardhur momenti kritik.

28. Kur disa shihen duke përparuar e disa duke u tërhequr, është joshje.

29. Kur ushtarët qëndrojnë të mbështetur në shtizat e tyre, ata janë të lodhur nga mungesa e ushqimit.

30. Nëse ata që dërgohen për të nxjerrë ujë, fillojnë të pinë vetë, ushtria vuan nga etja.

31. Nëse armiku sheh një avantazh për t'u fituar dhe nuk bën përpjekje për ta siguruar atë, ushtarët janë të rraskapitur.

32. Nëse zogjtë mblidhen në ndonjë vend, ai është i pabanuar. Zhurma gjatë natës shkakton nervozizëm.

33. Nëse ka shqetësime në kamp, ​​autoriteti i gjeneralit është i dobët. Nëse banderolat dhe flamujt lëvizin, do të ketë rebelim. Nëse oficerët janë të zemëruar, kjo do të thotë se burrat janë të lodhur.

34. Kur një ushtri ushqen kuajt e saj me grurë dhe vret bagëtinë e saj për ushqim, dhe kur burrat nuk i varin enët e tyre mbi zjarret e kampeve, duke treguar se nuk do të kthehen në çadrat e tyre, mund ta dini se ata janë i vendosur për të luftuar deri në vdekje.

35. Pamja e burrave që pëshpërisin së bashku në grupe të vogla ose flasin me tone të ulëta tregon për pakënaqësi mes radhëve dhe grupeve.

36. Shpërblimet shumë të shpeshta tregojnë se armiku është në fund të burimeve të tij; shumë dënime zbulojnë një gjendje shqetësimi të rëndë.

37. Të fillosh me zhurmë, por më pas të kesh frikë nga numrat e armikut, tregon një mungesë supreme të inteligjencës.

38. Kur të dërguarit vijnë me komplimente në gojë, është shenjë se armiku dëshiron armëpushim.

39. Nëse trupat e armikut marshojnë me zemërim dhe qëndrojnë përballë nesh për një kohë të gjatë pa u futur në betejë ose pa u hequr përsëri, kjo situatë kërkon vigjilencë dhe kujdes të madh.

40. Nëse trupat tona nuk janë në numër më të madh se armiku, kjo është e mjaftueshme; do të thotë se nuk mund të bëhet asnjë sulm i drejtpërdrejtë. Ajo që ne mund të bëjmë është thjesht të përqendrojmë të gjithë forcën tonë në dispozicion, të vëzhgojmë nga afër armikun dhe të marrim përforcime.

41. Ai që nuk mendon paraprakisht, por i përbuz kundërshtarët e tij, me siguri do të kapet prej tyre.

42. Nëse ushtarët dënohen para se të lidhen me ju, ata nuk do të tregohen të nënshtruar; dhe, nëse nuk janë të nënshtruar, atëherë do të jenë praktikisht të padobishëm. Nëse, kur ushtarët janë lidhur me ju, dënimet nuk zbatohen, ato do të vazhdojnë të padobishme.

43. Prandaj ushtarët duhet të trajtohen në radhë të parë me njerëzi, por të mbahen nën kontroll me anë të disiplinës së hekurt. Kjo është një rrugë e sigurt drejt fitores.

44. Nëse gjatë stërvitjes së ushtarëve komandat zbatohen rregullisht, ushtria do të jetë e disiplinuar mirë; nëse jo, disiplina do të jetë e keqe.

45. Nëse një gjeneral tregon besim te njerëzit e tij, por gjithmonë këmbëngul që urdhrat e tij të zbatohen, fitimi do të jetë i ndërsjellë.

X. Terreni

1. Sun Tzu tha: Ne mund të dallojmë gjashtë lloje terreni: (1) Tokë të arritshme; (2) tokë e ngatërruar; (3) terren i përkohshëm; (4) kalime të ngushta; (5) lartësitë e rrëmbyeshme; (6) pozicionet në një distancë të madhe nga armiku.

2. Toka që mund të përshkohet lirisht nga të dyja palët quhet e arritshme.

3. Në lidhje me tokën e kësaj natyre, shkoni përpara armikut në pushtimin e pikave të ngritura dhe me diell dhe ruani me kujdes linjën tuaj të furnizimeve. Atëherë do të jeni në gjendje të luftoni me avantazh.

4. Toka që mund të braktiset, por është e vështirë për t'u ripushtuar quhet e ngatërruar.

5. Nga një pozicion i tillë, nëse armiku është i papërgatitur, ju mund t'i vërsuleni dhe ta mposhtni atë. Por nëse armiku përgatitet për ardhjen tuaj dhe ju nuk arrini ta mposhtni atë, atëherë, duke qenë se kthimi është i pamundur, do të pasojë fatkeqësia.

6. Kur pozicioni është i tillë që asnjëra palë nuk do të fitojë duke bërë lëvizjen e parë, quhet terren i përkohshëm.

7. Në një pozicion të tillë, edhe pse armiku duhet të na ofrojë një karrem tërheqës, do të jetë e këshillueshme që të mos nxitemi, por të tërhiqemi, duke e joshur kështu armikun nga ana e tij; atëherë, kur një pjesë e ushtrisë së tij të ketë dalë, ne mund ta kryejmë sulmin tonë me avantazh.

8. Për sa i përket kalimeve të ngushta, nëse mund t'i pushtoni ato më parë, le të jenë mirë të përforcuara dhe të presin ardhjen e armikut.

9. Nëse ushtria ju pengon në marrjen e një kalimi, mos iu vërsulni nëse kalimi është i përforcuar mirë, por vetëm nëse është i përforcuar dobët.

10. Për sa i përket lartësive të rrëmbyeshme, nëse je ballë për ballë me kundërshtarin tënd, duhet të zësh pikat e ngritura dhe me diell dhe aty të presësh që ai të dalë.

11. Nëse armiku i ka pushtuar para jush, mos e ndiqni atë, por tërhiquni dhe përpiquni ta joshni.

12. Nëse je i vendosur në një distancë të madhe nga armiku dhe forca e dy ushtrive është e barabartë, nuk është e lehtë të provokosh një betejë, dhe lufta do të jetë në dëmin tënd.

13. Këto gjashtë janë parimet e lidhura me Tokën. Gjenerali që ka arritur një post përgjegjës duhet të jetë i kujdesshëm për t'i studiuar ato.

14. Tani një ushtri është e ekspozuar ndaj gjashtë fatkeqësive të mëdha, që nuk vijnë nga shkaqe natyrore, por nga gabime për të cilat gjenerali është përgjegjës. Këto janë: (1) zbrapsja; (2) mosbindja; (3) kolapsi; (4) rrënimi; (5) çorganizimi; (6) shpartallimi.

15. Në kushte të tjera të barabarta, nëse një forcë hidhet kundër një force tjetër dhjetë herë më shumë se madhësia e saj, rezultati do të jetë zbrapsja e së parës.

16. Kur ushtarët e zakonshëm janë shumë të fortë dhe oficerët e tyre shumë të dobët, rezultati është mosbindja. Kur oficerët janë shumë të fortë dhe ushtarët e zakonshëm shumë të dobët, rezultati është kolapsi.

17. Kur oficerët më të lartë janë të zemëruar dhe të pabindur dhe kur takojnë armikun luftojnë për llogari të tyre nga ndjenja e pakënaqësisë, përpara se komandanti i përgjithshëm të tregojë nëse është apo jo në gjendje të luftojë, rezultati është rrënimi.

18. Kur gjenerali është i dobët dhe pa autoritet; kur urdhrat e tij nuk janë të qarta dhe të dallueshme; kur nuk ka detyra fikse të caktuara për oficerët dhe burrat, dhe gradat formohen në mënyrë të çrregullt, rezultati është çorganizimi i plotë.

19. Kur një gjeneral, i paaftë për të vlerësuar forcën e armikut, lejon një forcë inferiore të angazhojë një më të madhe, ose hedh një detashment të dobët kundër një të fuqishmi dhe neglizhon të vendosë ushtarët e zgjedhur në radhët e para, rezultati do të jetë shkatërrimi.

20. Këto janë gjashtë mënyra për të përballuar humbjen, të cilat duhet të vihen re me kujdes nga gjenerali që ka arritur një post përgjegjës.

21. Formimi natyror i vendit është aleati më i mirë i ushtarit; por fuqia për të vlerësuar kundërshtarin, për të kontrolluar forcat e fitores dhe për të llogaritur me zgjuarsi vështirësitë, rreziqet dhe distancat, përbën sprovën e një gjenerali të madh.

22. Ai që i di këto gjëra dhe duke luftuar e vë në praktikë diturinë e tij, do t'i fitojë betejat e tij. Ai që nuk i njeh dhe nuk i praktikon ato, me siguri do të mposhtet.

23. Nëse lufta është e sigurt që do të rezultojë në fitore, atëherë ju duhet të luftoni, edhe pse sundimtari e ndalon atë; nëse lufta nuk do të rezultojë në fitore, atëherë nuk duhet të luftoni as me kërkesën e sundimtarit.

24. Gjenerali që përparon pa lakmuar famën dhe tërhiqet pa pasur frikë nga poshtërimi, i vetmi mendim i të cilit është të mbrojë vendin e tij dhe t'i bëjë shërbim të mirë sovranit të tij, është xhevahiri i mbretërisë.

25. I konsideroni ushtarët tuaj si fëmijët tuaj dhe ata do t'ju ndjekin në luginat më të thella; shikojini ata si bijtë tuaj të dashur dhe ata do të qëndrojnë pranë jush deri në vdekje.

26. Megjithatë, nëse jeni tolerantë, por nuk jeni në gjendje të ndjeni autoritetin tuaj; zemërmirë, por i paaftë për të zbatuar urdhërat e tua; dhe i paaftë, për më tepër, për të shuar çrregullimin: atëherë ushtarët tuaj duhet të krahasohen me fëmijë të llastuar; ato janë të padobishme për ndonjë qëllim praktik.

27. Nëse e dimë se njerëzit tanë janë në gjendje të sulmojnë, por nuk jemi të vetëdijshëm se armiku nuk është i hapur për të sulmuar, ne kemi shkuar vetëm në gjysmë të rrugës drejt fitores.

28. Nëse e dimë se armiku është i hapur për të sulmuar, por nuk jemi të vetëdijshëm se njerëzit tanë nuk janë në gjendje të sulmojnë, ne kemi shkuar vetëm në gjysmë të rrugës drejt fitores.

29. Nëse ne e dimë se armiku është i hapur për të sulmuar, dhe gjithashtu e dimë se njerëzit tanë janë në gjendje të sulmojnë, por nuk jemi të vetëdijshëm se natyra e tokës e bën luftën të pamundur, ne kemi shkuar ende vetëm në gjysmë të rrugës drejt fitores.

30. Prandaj ushtari me përvojë, posa të vihet në lëvizje, nuk do të jetë kurrë i hutuar; pasi të ketë thyer kampin, ai nuk është kurrë në humbje.

31. Prandaj thënia: Nëse e njeh armikun dhe e njeh veten, fitorja jote nuk do të vihet në dyshim; nëse e njeh Qiellin dhe e njeh Tokën, mund ta bësh të plotë fitoren tënde.