Eposi i kreshnikėve

Eposi i kreshnikėve:

Cikėl kėngėsh legjendare i shoqėruar me lahutė me nė qendėr dy vėllezėrit Muji dhe Halili.
Enci. Eposi konstatohet tė kėndohet nė Malėsinė e Madhe, Rranzat, Postribė, Shllak e Dukagjin, Nikaj Mėrtur, Krasniqja e Gashi, Bytyēi, Berishė, Has si dhe nė Kosovė nė Rrafshin e Dukagjinit me qėndrat: Pejė, Gjakovė, Prizren, Rahovec, Deēan, Istog e Suharekė. Sipas Prof. Uēit: eposi i kreshnikėve pėrfaqėson njė kompleks poetik dhe etnokulturor. Koha e formimit tė tij lokalizohet tė jetė pėrpara dyndjes sllave nė Ballkan, pra parasllav dhe paraturk. Sipas Sinanit: oposi ka vulėn e pėrballimit tė dyndjes sllave. Pėrgjithėsisht skema e ndėrtimit tė vargjeve tė ciklit ėshtė e mbėshtetur nė vargjet 6, 8, 10, 14 dhe 16 rrokėshe mbėshtetur mbi shkallėt muzikore modale diatonike me ton gjysėm ton. Sipas Prof. Supan: eposi nuk ekziston pa muzikė. Pėr shumė studiues tė eposit tė kreshnikėve, vlera e tij krahasohet me eposin homerik, sagat e Skandinavisė, Kalevalėn, Nilinat ruse etj. Nga shumė studiues janė vėnė re ngjashmėritė e eposit tonė me poemat homerike. Ndėr ta pėrmendim Lambertz, Shmaus, Minna Skafte Jensen, etj. Eposi ėshtė kėnduar vetėm nė odat e miqve, kuvendet e burrave si dhe nė festa tė ndryshme, pa stimuj materialė pėr rapsodėt. Ndėr kėngėt e veēanta tė ciklit pėrmendim: Martesa e Mujit”, “Fuqia e Mujit”, “Orėt e Mujit”, “Vaji i Ajkunės”, “Martesa e Halilit”, “Muji e tri zanat e malit”, “Halili pret Pajo Harambashin”, “Orėt e Bjeshkės” etj.