Estetika

Disiplinë filozofike që merret me të bukurën në art, në natyrë e në jetën shoqërore; ligjet e përgjithshme të krijimtarisë artistike e të përvetësimit të figurshëm të realitetit; tërësia e pikëpamjeve që ka një krijues i veprave artistike a një dijetar për artin.

Mendimi estetik shqiptar më i hershëm përftohet nga krijimet folklorike, ku populli ka shprehur shijet e veta estetike. Disa elemente të para të mendimit estetik të shkruar hasen qysh në veprat e humanistëve shqiptarë të shek.XVI. Rilindja Kombëtare shënon një periudhë të re edhe në mendimin estetik. Mendimi i ri estetik u mishërua jo vetëm në veprat artistike të shkrimtarëve, si p.sh. në poemat «Bukuria», «Fjalët e qiririt* të N.Frashërit, «0 Shqypni» të P.Vasës, por edhe në trajtën e mendimit teorik, të shprehur sidomos nëpërmjet studimesh kritiko-letrare dhe folkloristike të V.Dorsës, J.De Radës, J.Vretos, Z.Jubanit, N.Frashërit, P.Vasës etj. Në to spikat ideja e origjinalitetit kombëtar dhe e vënies së artit në shërbim të qëllimeve patriotike. Në librin «Parime të estetikës» (1861) të J.De Radës për herë ië parë në trajtë teorike trajtohen problemet themelore të E. në bazë të idealeve socialestetike të Rilindjes Kombëtare.